Հարկավոր է փոքրուց Ձեր երեխայի հետ խոսեք հիգիենայի կարևորության մասին և սովորեցնել հիգիենայի բոլոր վերը նշված կանոններին: Շատ տղա երեխա ունեցող ծնողներին անհանգստացնում է, թե ինչպես պետք է հետևեն առնանդամի հիգիենային, որն է ճիշտ խնամքի և հիգիենայի կանոնները: Նյութը ներկայացված է ներքևի հատվածում:
Առնանդամի հիգիենա
Նորածին երեխայի առնանդամը բաղկացած է գլանաձև մարմնից՝ կլորավուն եզրով, որը կոչվում է գլխիկ: Մարմինը և գլխիկը բաժանված են իրարից ճեղքվածքով, որը կոչվում է ակոս: Ամբողջ առնանդամը`մարմինը և գլխիկը, ծածկված են շարակցական մաշկի շերտով: Մաշկի հատվածը, որը ծածկում է գլխիկը, կոչվում է ծայրային թլիպ: Ծայրային թլիպը կազմված է երկու շերտից` արտաքին և ներքին:
Ծնվելուց առաջ ծայրային թլիպը և գլխիկը զարգանում են որպես մեկ հյուսվածք: Ծայրային թլիպն ամուր կպած է (իրականում սերտաճած է) գլխիկին: Տարիների ընթացքում ծայրային թլիպը անջատվում է գլխիկից և հնարավոր է դառնում այն հետ քաշել գլխիկի վրայից դեպի որովայնը:
Ծայրային թլիպի դերը
Տղաները ծնվում են ծայրային թլիպով, այն առնանդամը ծածկող մաշկ է, որի դերը գլխիկի ծածկելն է: Նորածնի մոտ առնանդամի գլխիկը նուրբ է և հեշտությամբ կարող է գրգռվել մեզի և կղանքի հետ շփվելու դեպքում: Չնայած թլպատել պետք չէ, սակայն որոշ ծնողներ որոշում են թլպատել`տարբեր պատճառներ հիմք ընդունելով. մի մասը համարում է հիգիենիայի առումով ավելի ճիշտ, մյուները թլպատում են մշակութային և սոցիալական ավանդույթներից ելնելով։ Թլպատությունը չի ազդում առնանդամի ֆունկցիայի վրա։ Շատ հազվադեպ դեպքերում թլպատումից հետո գլխիկը և հատկապես միզային բացվածքը բորբոքվում և ախտահարվում են: Վերոնշյալ խնդիրները շատ հազվադեպ են հանդիպում, եթե առնանդամը թլպատված չէ:
Ծայրային թլիպի հետ քաշվելը
Ինչպես արդեն նշվել է, ծայրային թլիպը և գլխիկը ձևավորվում են որպես մեկ հյուսվածք: Դրանք անջատվում են ժամանակի ընթացքում: Երբեք մի՛ հետ քաշեք թլիպը, քանի որ դրանով Դուք ավելի շատ կվնասեք, քան կօգնեք: Պետք չէ միջամտել, բնությունը ամեն ինչ նախատեսել է: Որպես կանոն, ծնվելուց հետո երեխայի, իսկ երբեմն նույնիսկ պտղի մոտ, ժամանակ առ ժամանակ կարելի է նկատել էրեկցիա, որի նպատակներից մեկն է ձգել ծայրային թլիպի մաշկը և այդպիսով օգնել ծայրային թլիպի անջատմանը գլխիկից: Բացի այդ, բոլոր երեխաները մեծանալու ընթացքում «հայտնաբերում են» իրենց սեռական օրգանները և կարող են հետ քաշել ծայրային թլիպը: Եթե ծայրային թլիպը երեխայի մոտ փոքր տարիքում հեշտությամբ հետ չի քաշվում, կարևոր է գիտակցել, որ սա շեղում չէ և ի վերջո դա տեղի կունենա ինքնստինքյան: Երբեք մի՛ թողեք, որ ինչ-որ մեկը հետ քաշի ձեր երեխայի առնանդամի թլիպը:
Շատ փոքր տարիքի երեխաները կարող են խաղալ և դեպի դուրս քաշել ծայրային թլիպը: Սա շատ բնական է և անհանգստանալու կարիք չկա․ երեխան չի վնասի ինքն իրեն:
Ե՞րբ տեղի կունենա անջատումը
Չկա հստակ տարիք: Բոլոր երեխաները անհատապես տարբեր են: Անջատումը կարող է տեղի ունենալ անգամ երեխայի ծնվելուց առաջ, ինչը հազվադեպ երևույթ է: Այն կարող է տեղի ունենալ երեխայի ծնվելուց օրեր, շաբաթներ, ամիսներ կամ տարիներ անց: Սա բնական է: Չնայած տղաների 50%-ի մոտ ծայրային թլիպն անջատվում է գլխիկից մինչ երեխայի 5 տարեկանը, սակայն կարիք չկա անհանգստանալ, եթե անջատումն ավելի երկար տևի (նույնիսկ 10 տարի և ավել): Քանի որ ծայրային թլիպի լայնանալու և հետ քաշվելու մեջ կարևոր դեր են խաղում հորմոնները, որոնք սկսում են մեծ քանակությամբ արտադրվել սեռական հասունացման շրջանում, հետևաբար նորմալ է, որ այս պրոցեսը տևի մինչև տղաների սեռական հասունացման և զարգացման ավարտը (18 տարեկան): Որոշ տղամարդիկ առանց որևէ խնդրի ապրում են չանջատված թլիպ ունենալով (տղամարդկանց 2 տոկոսը): Սա նույնպես նորմալ է:
Ի՞նչ են սպիտակ գնդերը (թլպաճարպ կամ սմեգմա), որոնք հավաքվում են տղայի ծայրային թլիպի տակ
Գլխիկի էպիթելային շերտի բջիջները և ներսային թլպային շերտը ծածկող բջիջներն անընդհատ փոխարինվում են, ոչ միայն մանուկ հասակում, այլև ամբողջ կյանքի ընթացքում: Մահացած բջիջները, ազատվելով և խառնվելով ճարպագեղձերի արտազատուկի հետ, կազմում են սպիտակ պանրանման գնդիկներ: Այս սպիտակ զանգվածը կոչվում է սմեգմա: Կարիք չկա մաքրել սմեգման ծայրային թլիպի տակից: Սմեգման աստիճանաբար շարժվում է և դուրս գալիս թլիպի ծայրով: Եթե Դուք երեխայի ծայրային թլիպի տակ տեսնեք սպիտակ գնդեր, դա կնշանակի, որ անջատումը տեղի է ունենում բնական ճանապարհով:
Թլիպի հիգիենան
Թլիպի մաքրելը շատ հեշտ է: Ոչ մի հատուկ միջոց անհրաժեշտ չէ: Կարիք չկա օգտագործել հատուկ մաքրող հեղուկներով, մանրէազերծել կամ թլիպը հետ քաշել՝ ներսից բամբակով մաքրելու համար: Առնանդամը պետք է լվանալ այնպես, ինչպես դուք լվանում եք ամբողջ տակդիրի շրջանը. դրսից օճառաջրով մաքրելը լրիվ բավարար է:
Ի՞նչ կարող է պատահել եթե ինչ որ մեկը ժամանակից շուտ հետ քաշի Ձեր տղայի ծայրային թլիպը
Ժամանակից շուտ թլիպը հետ քաշելը կարող է լինել ցավոտ է և առաջացնել խնդրիներ
- Պատռման հետևանքով առաջացած վերքը կարող է բորբոքվել` շփվելով կղանքում առկա միկրոօրգանիզմների հետ:
- Պատռված մասի մակերեսը կարող է լվանալուց կպումներ առաջացնել, ինչի հետևանքով ծայրային թլիպը ամուր կկպնի առնանդամի գլխիկին` հետ քաշվելու ժամանակ առաջացնելով մշտական խնդիրներ: Ծայրային թլիպի բացվածքի մոտ առաջացած փոքր պատռվածքները կարող են վերածվել չձգվող հյուսվածքի (սպի) և հնարավոր է, որ դա հանգեցնի ֆիմոզի
- Պարաֆիմոզ – Եթե թլիպը հետ քաշվի ժամանակից շուտ (երբ այն դեռ նեղ և ձիգ է), այն կարող է «ընկնել» ակոսի մեջ և ամուր սեղմել ակոսը: Ինչպես մատի վրա ձիգ փաթաթված ռետինե օղակը կարող է կտրել արյան շրջանառությունը և հանգեցնել մատի ծայրի ուռչելուն, այդպես էլ ծայրային թլիպը կարող է խոչընդոտել, կտրել արյան շրջանառությունը և ուռչել: Այս դեպքում անհնարին կլինի վերադարձնել թլիպը իր նախնական դիրքին: Սա չափացանց վտանգավոր է գլխիկի համար և պետք է անմիջապես միջոցներ ձեռնարկվեն:
Ձեր երկու բութ մատներով մեղմ բայց ամուր և շարունակաբար սեղմեք գլխիկի ծայրին, մինչև որ գլխիկը ներս մտնի (ինչպես բութ մատներով կսեղմեիք գինու շշի խցանը շշի մեջ մտցնելու համար: Սեղմելուց առաջ կարող եք սառեցնել առնանդամը որևիցե սառը իրի օգնությամբ կամ սառը ջրի տակ: Եթե չեք կարող ինքներդ, ապա անմիջապես երեխային տարեք բժշկի, ով կարող է ասեղով ծակել ուռած զանգվածը՝ հավաքված հեղուկը դուրս հանելու համար, ինչից հետո կփորձի թլիպը հետ բերել իր բնական դիրքին: Որոշ դեպքերում բժիշկն ստիպված կլինի թլպատել առնանդամը, քանի որ հակառակ դեպքում արյունը կդադարի շրջանառել գլխիկի մեջ, ինչը չափազանց վտանգավոր է:
Ինչու՞ է տղայիս ծայրային թլիպը կարմրել (բալանիտ)
Ծայրային թլիպի կարմրելը հաճախակի հանդիպող խնդիր է (ծայրի բաց վարդագույն լինելը խնդիր չէ): Սա ցույց է տալիս, որ առնանդամը գրգռված է, և թլիպը իր գործն է անում. Պաշտպանում է զգայուն գլխիկը և միզային բացվածքը: Եթե երեխան դեռ տակդիր է հագնում, հնարավոր է, որ խնդիրը առաջացել է տակդիրից: Կղանքի բակտերիաները մեզի առկայության դեպքում արտադրում են ամոնիում, որը վառում է մաշկը և առաջացնում մաշկի գրգռվածություն: Ծայրը կարող է կարմրել նաև, եթե առնանդամը լվանալուց թլիպը հետ է քաշվել և մեջը օճառ է մնացել: Ծայրային թլիպի հետ տանելը նույնպես կարող է բալանիտ առաջացնել:
Մաշկի գրգռվածությունը կանխելու համար կարող եք՝
- Փոխել տակդիրը երեխայի կեղտոտելուց անմիջապես հետո
- Թողնել երեխային առանց տակդիր՝ մաշկի բուժվելն արագացնելու համար
- Խուսափել մաշկի գրգռիչներից (փրփուրով լոգանք, օճառ, քլորով ջուր, որոշ լվացքի փոշիներ)
- Ոչ շատ տաք լոգանքը կարող է մեղմացնել գրգռված մաշկը
- Օգտագործել հակաբորբոքային քսուք
Եթե ծայրային թլիպը կարմիր է, ցավոտ կամ ուռած, խորհրդակցե՛ք Ձեր բժշկի հետ՝ համապատասխան բուժում ստանալու համար: Այս դեպքում նույնպես վիրահատական միջամտության կարիք չկա:
Իսկ եթե իմ տղայի ծայրային թլիպը հնարավոր չի հետ քաշել (ֆիմոզ)
Այստեղ շատ կարևոր է հասկանալ, որ ոչ մի գանգատ չունեցող երեխայի մոտ ֆիմոզը ֆիզիոլոգիական նորմա է, այլ ոչ թե խնդիր:
Ֆիմոզը վերաբերում է ծայրային թլիպին, որը հնարավոր չէ հետ քաշել, որովհետև թլիպի բացվածքը շատ փոքր է և չի կարող ընդարձակվել գլխիկի վրայով: Եթե բժիշկը տղայի մոտ «Ֆիմոզ» ախտորոշի և առաջարկի վիրահատական միջամտությամբ բացել ծայրային թլիպը, խորհդակցե՛ք մեկ այլ բժշկի հետ: Երեխաների մոտ ֆիմոզը պաշտպանիչ դեր ունի` ծածկելով միզային բացվածքը` խոչընդոտելով միզուղիներում մանրէների կամ սնկերի բազմացմանը: Հետևաբար, այն բուժելու ոչ մի իմաստ կամ կարիք չկա: Բացի այդ, ինչպես նշվել է վերևում, «ֆիմոզ» ախտորոշելու համար բժիշկը պետք է հետ քաշի ծայրային թլիպը, ինչը չի կարելի անել:
Ֆիմոզը, որպես բժշկական խնդիր, կարող է առաջանալ օրինակ, եթե ծայրային թլիպի բացվելուց հետո, այն նորից փակվի: Վերոնշյալ խնդիրը կարող է առաջանալ, եթե երեխան ունի էկզեմա կամ նաև այն դեպքում, երբ սեռական հասունացումից հետո ծայրային թլիպը դեռ չի անջատվել և խոչընդոտում է տղամարդուն հաճույք ստանալ սեռական հարաբերության ժամանակ: Այս դեպքերում բուժումները կարող են տարբեր լինել: Բժիշկը կարող է առաջին հերթին նշանակել ստերոիդներ պարունակող քսուք և սովորեցնել ինչպես ծայրային թլիպի մաշկը ճիշտ ձգել այն ընդլայնելու համար: Վիրաբուժական միջամտության անհրաժեշտություն ունենում է տղամարդկանց 0,05 %-ը (1-ը 2000-ից) կամ այն երեխաները, որոնց մոտ թլիպը հաճախակի է բորբոքվում: Բժիշկը կարող է առաջարկել վիրահատել և անջատել թլիպի այն զանգվածները, որոնք կպած են մնացել գլխիկին: Թլպատման դիմում են, երբ բոլոր այլ միջոցները կիրառվել են, սակայն ապարդյուն:
Ինչու՞ է միզելուց տղայիս ծայրային թլիպի մեջ «փուչիկ» առաջանում
Սա ևս նշան է, որ ծայրային թլիպի բնական անջատումը գլխիկից տեղի է ունենում, սակայն ծայրային թլիպի բացվածքը դեռ նեղ է: Փուչիկի նման ուռչելը սովորաբար չի անհանգստացնում երեխաներին. հակառակը զվարճացնում է նրանց: Այս երևույթն աստիճանաբար կանցնի, երբ ծայրային թլիպը ավելի շատ անջատվի գլխիկից և թլիպի բացվածքը լայնանա: Սակայն եթե ուռչելն այնքան մեծ է, որ չի թողնում կամ չափազանց սահմանափակում է մեզի հոսքը, պետք է դիմել Ձեր բժշկին:
Ինչպե՞ս խնամել առնանդամը ծայրային թլիպի անջատումից հետո
Առաջին մի քանի տարիների ընթացքում բավական կլինի պարբերաբար հետ քաշել ծայրային թլիպը՝ գլխիկը մաքրելու համար: Երբ Ձեր երեխան բավականին մեծանա, սովորեցրե՛ք նրան՝ ինքնուրույն լվանալ առնանդամը
- Հետ քաշել ծայրային թլիպը գլխիկի վրայից
- Օճառաջրով լվանալ գլխիկը և ծայրային թլիպի ներքին մաշկը
- Զգուշությամբ նորից ծայրային թլիպը վերադարձնել գլխիկի վրա
Շատ կարևոր է միշտ ծայրային թլիպը վերադարձնել իր բնական դիրքին` լուրջ խնդիրներից խուսափելու համար:
Ե՞րբ դիմել բժշկի
Դուք պետք է ժամանակ առ ժամանակ հետևեք, թե ինչպես է Ձեր երեխան միզում: Եթե հոսքը շատ բարակ շիթով է, խոսե՛ք Ձեր մանկաբույժի հետ: Դիմեք բժշկի եթե.
- Երեխան նեղվում է միզելիս
- Ծայրային թլիպը փուչիկի պես ուռչում է միզելիս և խանգարում է մեզի հոսքին
- Ծայրային թլիպը դառնում է կարմիր, ուռած կամ առաջացնում է քոր երեխայի մոտ
- Առնանդամի սմեգմայից բացի առկա է նաև այլ արտադրություն
- Թլիպը հետ է քաշվել, բայց չի ստացվում այն բերել իր նախնական դիրքին (պարաֆիմոզ):
Ամփոփում: Երեխայի առնանդամի խնամքը բավականին հեշտ է: «Հանգիստ թողեք այն» լավ խորհուրդ է: Պարզապես պետք է երեխայի լոգանքի ժամանակ դրսից լվանալ այն օճառաջրով և ցայել: Ետ մի քաշեք ծայրային թլիպը, քանի որ այն գրեթե միշտ կպած է գլխիկին: Թլիպը հետ քաշելը, երբ այն դեռ կպած է գլխիկին, կարող է վնաս հասցնել առնանդամին` երեխային պատճառելով ցավ, արյունահոսություն, կպում և այլն: Ծայրային թլիպի բնական անջատվելը գլխիկից կարող է տարիներ տևել: Մեծ հասակում տղային պետք է սովորեցնել՝ ինչպես ինքը հետ քաշի թլիպը և մաքրի թլիպի տակ: