Մարմնի անձեռնմխելիություն և սեռական բռնություն

Սեռական բռնությունը երեխաների նկատմամբ բռնության ձևերից է, որին երեխան կարող է բախվել տանը, ուսումնական հաստատությունում, դրսում, համացանցի միջոցով, բակում և այլ վայրերում:

Սեռական բռնություն համարվում է երեխային «օգտագործելը»  սեռական հաճույք ստանալու նպատակով:

Սեռական բռնության դրսևորումներ են համարվում.

• երեխայի նկատմամբ ցանկացած գործողության դրսևորումները (հայացքներ, համբույրներ, հպումներ, շոշափումներ, կատակներ, սպառնալիքներ և այլն), որոնք վերաբերում են երեխայի սեռականությանը,
• երեխային հարկադրելը, որպեսզի ներկա գտնվի կամ մասնակից լինի սեռական հարաբերությանը,
• երեխային ներգրավվելը պոռնոգրաֆիկ և/կամ էրոտիկ նյութերի նկարահանումներին,
• երեխային պոռնոգրաֆիկ և/կամ էրոտիկ բովանդակությամբ տեսահոլովակներ/նկարներ ցուցադրելը,
• երեխային հետևել, երբ վերջինս լոգանք է ընդունում կամ հագուստն է փոխում սեռական հաճույք ստանալու նպատակով,
• բռնաբարությունը, որը կարող է իրագործվել ոչ միայն սեռական օրգանի միջոցով, այլ նաև մարմնի ցանկացած այլ մասի կամ առարկայի ներթափանցմամբ,
• երեխայի ներկայությամբ և/կամ մասնակցությամբ զբաղվել ձեռնաշարժությամբ:

Ծնողների համար ամենաառաջնային և անհանգստացնող հարցերից է` ինչպես  կարող են հասկանալ կամ նկատել, որ իրենց երեխան ենթարկվել է սեռական բռնության:  Ստորև ներկայացնում ենք հիմնական ցուցիչները, որոնց առկայության դեպքում անհրաժեշտ է խոսել երեխայի հետ և կարելի է  դիմել նաև համապատասխան մասնագետների.

• Արտազատումներ կամ արյունահոսություն հեշտոցից/առնանդամից/հետանցքից

• Հեշտոցի,/առնանդամի/հետանցքի շրջանում ցավ, քոր կամ այտուցվածություն

• Սեռական ճանապարհով փոխանցվող վարակներ

• Դժվար, ցավով ուղեկցվող միզարտադրություն կամ արտաթորանք

• Կապտուկներ, հետքեր կամ վնասվածքներ երեխայի կրծքերին, հետույքին, որովայնի ստորին հատվածներում, կոնքերի ներքին մակերեսին, ոտքերի վերին շրջանում

• Հաճախամիզություն և միզուղիների կրկնվող վարակներ

• Սերմնահեղուկի հետքեր կամ արյուն ներքնազգեստի/հագուստի վրա

• Ստամոքսի կամ որովայնի կրկնվող ցավեր

• Քայլելու կամ նստելու դժվարություններ
• Ախորժակի բացակայություն, սրտխառնոց, փսխումներ

• Ինքնավնասման գործողություններ, ինքնասպանության մտքեր

• Անսովոր մեկուսացում

• Ագրեսիվության մակարդակի բարձրացում

• Անընդհատ լողանալու կամ հիգիենային չհետևելու միտում

• Գիշերային մղձավանջեր, քնի խանգարումներ

• Վախեր որոշ մարդկանց հետ շփումից

• Երեխայի տարիքին ոչ բնորոշ գիտելիքներ սեռականության վերաբերյալ կամ անսովոր ուշադրություն մեծահասակաների սեռական հարաբերությունների նկատմամբ

• Տարիքին ոչ բնորոշ հետաքրքրություն այլ մարդկանց սեռական օրգանների հանդեպ

• Հղիություն

• Մարմինը փակելու /թաքցնելու միտում

• Ֆիզիկական շփումներից խուսափում, օրինակ, մայրիկի հետ գրկախառնվելու ցանկության բացակայություն կամ մերժում

• Դեպրեսիա, տրամադրության անկում
• Սեռական հարաբերություններ պատահական մարդկանց հետ կամ արտահայտված բացասական վերաբերմունք սեռական հարաբերությունների նկատմամբ:

Հարկ է նշել, որ սեռական բռնության նշանները բազմազան են և բացի վերոգրյալներից, երեխայի մոտ կարող են դիտվել նաև այլ նշաններ, որոնք նշված չեն: Ինչպես նաև կարևոր է արձանագրել, որ որոշ ցուցիչներ պետք է հանդես գան համակցված ձևով, որպեսզի հանդիսանան սեռական բռնության ցուցիչ: Որոշ ցուցիչներ կարող են նաև չվկայել սեռական բռնության մասին:

Երբ սեռական կոնտակտը իրականանում է արյունակցական կապեր ունեցող անձանց կամ մերձավոր ազգականների միջև կոչվում է ինցեստ:

Այսօր մասնագետները նշում են, որ սեռական բռնության կանխարգելման գործուն մեխանիզմ է երեխայի տարբեր տարիքային փուլերում խոսել մարմնի անձեռնմխելիության մասին:

«Իմ երեխայի հետ դա չի կատարվի…», «Մեր ընտանիքում բռնություն չկա…» հաճախ հանդիպող արտահայտություններ են ծնողների կողմից, որոնք հիմնվելով այն կարծրատիպային մտածողության վրա, որ սեռական բռնությունը կատարվում է որոշ տիպի ընտանիքներում, հետևողական չեն խոսելու իրենց երեխաների հետ: Երեխաների հետ աշխատող մասնագետները վկայում են են, որ երեխային պետք է պատրաստել, իրազեկել կանխելու համար սեռական բռնության հնարավոր դեպքերը, քանի որ վտանգը միշտ կա երեխայի համար:

Պնդում – Հաճախ երեխաները երևակայում են իրենց նկատմամբ կատարված սեռական բռնության մասին:

Պատասխան – Ծնողները սովորաբար  չեն հավատում երեխաների պատմածներին սեռական բռնության մասին, քանի որ համոզված են նրանց պատմածների երևակայական լինելու մեջ: Հնարավոր է հեշտությամբ տարբերակել երեխայի պատմածը երևակայության արդյունք է, թե իրականություն. այսպես երեխան չի կարող երևակայել սեռական ակտ,  մանրամասն պատմել/նկարագրել իր նկատմամբ կատարված գործողությունները, դրանց հաճախականությունը և այլն:  Ավելին, երեխային չլսելու և  չհավատալու պարագայում հաճախ են դեպքերը, երբ երեխան լռում է և ոչինչ  այլևս չի պատմում ծնողներին:

Պնդում – Երեխաները հաճախ հասկանում են իրենց նկատմամբ կատարվող գործողությունների բնույթը և նշանակությունը, սական կարող են որոշել ու համաձայնություն տալ սեռական հարաբերություն ունենալուն:

Պատասխան – Հասարակությունում կա սխալ մոտեցում, ըստ որի, երեխան հասկանում է իր նկատմամբ կատարվող գործողությունները. հարկավոր է ընդգծել, որ երեխան չի կարող տալ սեռական ակտիվության համաձայնություն, քանի որ չի կարող հասկանալ   սեռական հարաբերության սոցիալական հետևանքները և չի կարող կանխատեսել դրանց ազդեցությունը:

 

 Հարց – Կարո՞ղ է բռնարարը լինել ընտանիքի անդամ:

Պատասխան – Ցավոք սրտի, երեխաների նկատմամբ սեռական բռնություն գործադրողների շրջանում լինում են նաև երեխայի հետ արյունակցական կապի մեջ գտնվող մարդիկ. այս երևույթը մասնագիտական գրականության մեջ հայտնի  է ինցեստ անվանմամբ: 

Հարց – Ճի՞շտ է, որ մանկության տարիներին սեռական բռնության ենթարկված երեխաները հետագայում դառնում են նույնասեռական:

Պատասխան – Ո՛չ: Սեռական կողմնորոշման և սեռական բռնության միջև որևէ պատճառահետևանքային կապ արձանագրված չէ մասնագետների կողմից:

 

 Հարց – Ի՞նչպես արձագանքել, երբ երեխան պատմում է Ձեզ իր նկատմամբ կատարված սեռական բռնության մասին:

 Պատասխան

• Լսե՛ք երեխային և մի քննադատեք. ցույց տվեք, որ վստահում եք իրեն և հավատում եք իր խոսքերին:

• Կենտրոնացե՛ք զգացողությունների վրա, թե ինչպես է երեխան իրեն զգում բռնության արդյունքում, փորձե’ք ուշադիր լինել հետևանքների նկատմամբ:

• Վանե՛ք ամոթի և մեղքի զգացումը երեխայից:

• Անցկացրե՛ք ժամանակ նրա հետ, խրախուսե’ք, որ երեխան խոսի:

• Համոզվե՛ք, որ երեխան գիտի, որ Ձեր սերն ու աջակցությունն անփոփոխ և հաստատուն են:
• Դիմե՛ք ոստիկանություն և/կամ աջակցող կազմակերպություն, Սեռական բռնության ճգնաժամային կենտրոն, 077991280 հեռախոսահամարով:

 

Եթե տեղի է ունեցել բռնաբարություն, կան որոշ կանոններ, որոնց կարևոր է հետևել.

• Բռնաբարության դեպքից անմիջապես հետո պետք չէ լողանալ, քանի որ ոստիկանություն դիմելուց հետո պետք է անցկացվի փորձաքննություն
• Բռնաբարության դեպքի ժամանակ կրած հագուստը պետք չէ լվանալ կամ թափել, դրանք ևս կարող են կարևոր փաստեր պարունակել և պետք է փոխանցվեն ոստիկանություն
• Բռնաբարության դեպքից 72 ժամվա ընթացքում հնարավոր է կանխարգելել անցանկալի հղիությունը՝ ընդունելով շտապ բեղմնականխման հաբեր՝ նախապես խորհրդակցելով բժիշկի հետ
• Բռնաբարության դեպքից 72 ժամվա ընթացքում հնարավոր է կանխարգելել ՄԻԱՎ-ի փոխանցումը՝ ընդունելով ետկոնտակտային կանխարգելման դեղահաբեր՝ նախապես խորհրդակցելով բժիշկի հետ: